Zmienność rytmu zatokowego (ang. heart rate variability, HRV) – powtarzające się cyklicznie występowanie różnic odstępów RR w badaniu EKG, które zależy od oddziaływania mechanizmów kontrolujących na aktywność węzła zatokowo-przedsionkowego i jest odzwierciedleniem stanu czynnościowego układu autonomicznego serca.
Obniżona zmienność rytmu zatokowego jest wskaźnikiem niekorzystnego rokowania u pacjentów po zawale mięśnia sercowego, a także niezależnym czynnikiem ryzyka nagłego zgonu sercowego.
To na czym nam zależy w tym pomiarze to czas między kolejnymi uderzeniami serca. Przerwa między kolejnymi uderzeniami serca nie jest taka sama, cały czas się zmienia się. HRV mierzy się w milisekundach. Odstępy między uderzeniami mogą wynosić na przykład 800ms, 1000ms, 1100ms.
Dzięki HRV możesz obserwować zachowanie dwóch gałęzi układu nerwowego w organizmie. Jedna z tych gałęzi to układ współczulny, a druga – przywspółczulny. Część współczulna dominuje, gdy jesteś zestresowany i obciążony treningiem. Z kolei część przywspółczulna dominuje, kiedy jesteś zregenerowany i wypoczęty. Jak działa tutaj HRV? Zasada działania jest prosta. Jeśli są duże różnice między kolejnymi uderzeniami, oznacza to, że jesteś wypoczęty i zregenerowany. Natomiast mniejsze różnice pomiędzy uderzeniami serca wskazują na zmęczenie i brak wystarczającej regeneracji.
0 ~ 4.0 nieprawidłowe
4.1 ~ 6.0 łagodne
6.1 ~ 10 normalne
Poprawę wartości HRV można osiągnąć poprzez poprawę odporności na stres, ćwiczenia o odpowiedniej intensywności (zwłaszcza trening wytrzymałościowy), zapewnienie odpowiedniej ilości snu, właściwe odżywianie się i odpowiednie nawadnianie. Gdy HRV jest wysokie, bardziej nadaje się do treningu o wysokiej intensywności. Kiedy HRV jest niskie, bardziej odpowiednie jest wykonywanie treningu o niskiej intensywności.
Wytrzymałość psychiczna człowieka ma określoną granicę wytrzymałości. Napięcie psychiczne Gdy napięcie psychiczne przekroczy określony poziom, spowoduje przeciążenie psychiczne.
0 ~ 3.9 słaby
4.0 ~ 5.9 odpowiedni
6.0 ~ 10 mocny
Odchylenie wskaźnika obciążenia od odpowiedniego zakresu powoduje osłabienie sprawności fizycznej organizmu, skłonność do wypadania włosów, osłabienie wzroku i zdolności wysiłkowej.
Stres w psychologii odnosi się do poczucia psychicznego ograniczenia i napięcia. Źródłem stresu są bodźce zewnętrzne (takie jak zadania i wyzwania itp.). Odpowiednie ciśnienie może pomóc poprawić efektywność pracy i nauki. Nadmierny stres może prowadzić do zmęczenia fizycznego i psychicznego oraz mieć długotrwały negatywny wpływ na zdrowie. Stany stresowe są kontrolowane przez autonomiczny układ nerwowy, gdzie wzmożona aktywność współczulna zwiększa poziom stresu, a wzmożona aktywność przywspółczulna zmniejsza poziom stresu. Stan autonomicznego układu nerwowego może odzwierciedlać zmienność tętna, dlatego też zmienność tętna może pomóc nam zrozumieć poziom stresu i wskazywać konieczność dostosowania i samoregulacji poziomu stresu
0 ~ 2.5 relaks
2.6 ~ 5.0 łagodny
5.1 ~ 8.0 umiarkowany
8.1 ~ 10 silny
Wskaźnik masy ciała jest kompleksowym wskaźnikiem kondycji fizycznej obliczony na podstawie analizy parametrów takich jak HR i HRV, obliczonych na podstawie EKG.
0 ~ 4.0 wysoki
4.1 ~ 6 niski
6.1 ~ 10 normalny
Wysoki: zły stan psychiczny i słaba odporność organizmu. Można zaobserwować stan psychiczny charakteryzujący się niepokojem, napięciem oraz depresją. W celu jego poprawy należy stosować zbilansowaną dietę, umiarkowaną aktywność fizyczną w celu utrzymania dobrego samopoczucia, a w razie potrzeby należy wykonać zalecone przez lekarza specjalistę badania i poddać się odpowiedniemu leczeniu.
Niski: stan zdrowia poniżej normalnego. W życiu codziennym należy stosować odpowiednie nawyki żywieniowe oraz równowagę pomiędzy pracą a odpoczynkiem. Należy ograniczyć poziom stresu a jeśli to konieczne należy zwrócić się o pomoc do psychologa.
Normalny: ciało w idealnym stanie psychofizycznym
Aktywność współczulnego układu nerwowego zaspokaja głównie potrzeby fizjologiczne organizmu człowieka w stanie napięcia. Zazwyczaj powoduje przyspieszenie akcji serca. Kiedy nerw współczulny jest bardziej aktywny, HRV spada, co oznacza, że organizm znajduje się w stanie napięcia, podniecenia i zmęczenia.
Aktywność przywspółczulnego układu nerwowego polega głównie na ochronie organizmu, odpoczynku i regeneracji, wspomaganiu trawienia i magazynowaniu energii itp., co zwykle powoduje spadek częstości akcji serca. Kiedy nerw przywspółczulny jest bardziej aktywny, HRV wzrasta, co wskazuje, że organizm znajduje się w stanie relaksu i odpoczynku.
Współczulna aktywność nerwowa:
8 ~ 10 duża
4.1 ~ 7.9 umiarkowana
0 ~ 4 łagodna
Aktywność układu przywspółczulnego:
8 ~ 10 duża
4.1 ~ 7.9 umiarkowana
0 ~ 4 łagodna
Aktywność współczulnego układu nerwowego zaspokaja głównie potrzeby fizjologiczne organizmu człowieka w stanie napięcia i zazwyczaj powoduje przyspieszenie akcji serca. Kiedy nerw współczulny jest bardziej aktywny, HRV spada, co oznacza, że organizm znajduje się w stanie napięcia, podniecenia i zmęczenia.
8 ~ 10 powoli
11 ~ 30 normalne
30 ~ 35 szybkie
Oddychanie Brady’ego: z upływem czasu prowadzi to do gromadzenia się dwutlenku węgla w organizmie, który ma wpływ na prawidłowy metabolizm i wymianę gazową komórek, a także spowoduje, że mózg nie będzie normalnie pracował.
Tachypnoe: istnieją różne przyczyny przyspieszenia oddechu. Mogą być spowodowane chorobami samego układu oddechowego lub chorobami ośrodkowego układu nerwowego, układu sercowo-naczyniowego, jamy brzusznej, przewodu pokarmowego, metabolizmu, układu hormonalnego i układu krwionośnego. Oprócz niektórych stanów chorobowych, występuje częściej w przypadku intensywnych ćwiczeń fizycznych i emocjonalnego lub nadmiernego napięcia nerwowego.
Jak regulować intensywność oddychania? Według dokumentacji medycznej istnieją trzy główne formy oddychania: oddychanie klatką piersiową, oddychanie przeponą (oddychanie przeponowe) i oddychanie mieszane klatka piersiowo-brzuszna. Podczas oddychania klatką piersiową przepona nie może odgrywać aktywnej roli, a objętość wdechowa nie może osiągnąć wartości maksymalnej. Podczas oddychania przeponą przepona pracuje w pełni, a wdech jest łatwy i szybki, ale pojemność oddechowa płuc nie jest duża. Podczas mieszanego oddychania klatką piersiowo-brzuszną największą ilość powietrza wdychają płuca. Dlatego najlepszą formą oddychania jest oddychanie mieszane klatka piersiowo-brzuszna.