Nadciśnienie to choroba, na którą w Polsce choruje według ekspertów prawie 15 milionów Polaków, z czego duża część tej kilkunastomilionowej grupy nie zdaje sobie sprawy z istnienia problemu a więc nie stosuje żadnego leczenia. Wśród osób świadomych własnej choroby, wielu leczonych jest w sposób nieprawidłowy: przyjmują leki nieregularnie lub wcale, w zbyt niskich dawkach itp. Niestety wieloletnia zła kontrola wartości ciśnienia tętniczego ma zgubny wpływ na funkcjonowanie układu krążenia i nerek, wywołując liczne, groźne dla zdrowia i życia powikłania, dlatego nadciśnienie tętnicze nazywamy CICHYM ZABÓJCĄ.
Rodzaje nadciśnienia tętniczego
1. Nadciśnienie tętnicze I stopnia.
Wartości ciśnienia skurczowego 140-159 mmHg i rozkurczowego 90-99 mmHg
2. Nadciśnienie tętnicze II stopnia.
Wartości ciśnienia skurczowego 160-179 mmHg i rozkurczowego 100-109 mmHg
3. Nadciśnienie tętnicze III stopnia
Wartości ciśnienia skurczowego powyżej 180mmHg a rozkurczowego powyżej 110mmHg
Przyczyny nadciśnienia tętniczego zależą od jego rodzaju.
Nadciśnienie dzielimy następująco:
1.Nadciśnienie pierwotne pojawiające się bez konkretnej przyczyny. Najprawdopodobniej mają na to wpływ predyspozycje genetyczne zwiększające ryzyko nadciśnienia i zaburzające jednocześnie mechanizmy biorące udział w regulacji ciśnienia tętniczego krwi oraz czynniki środowiskowe.
2. Nadciśnienie wtórne, które pojawia się zazwyczaj na skutek innych dolegliwości. Chorobami, które zwiększają ryzyko nadciśnienia tętniczego krwi są:
· zespół Cushinga – mający podłoże w podwyższonym poziomie hormonów sterydowych we krwi,
· choroby nerek o charakterze przewlekłym,
· guz chromochłonny – zwykle łagodny nowotwów rdzenia nadnerczy,
· wysokie ciśnienie naczynionerkowe,
· zespół Conna – charakteryzujący się nadmiernym produkowaniem aldosterony przez nadnercza,
· bezdech senny
· zwężenie aorty.
Czynniki ryzyka:
· otyłość ( największym zagrożeniem dla powstania nadciśnienia tętniczego jest otyłość brzuszna)
· nadwaga
· palenie papierosów
· brak lub niedobór aktywności fizycznej
· nieodpowiedni tryb życia
· nadmierne spożycie soli (powyżej pół łyżeczki soli dziennie),
· spożywanie zbyt dużej ilości alkoholu,
· uwarunkowania genetyczne (grupę podwyższonego ryzyka stanowią osoby, których rodzice lub jedno z rodziców choruje na nadciśnienie tętnicze),
· niewłaściwy tryb życia.
Nadciśnienia tętnicze nazywane jest przez lekarzy cichym zabójcą. Rozwój nadciśnienia jest dosyć długim, złożonym i skomplikowanym procesem. Zależy nie tylko od uwarunkowań genetycznych, czy środowiskowych, ale także od trybu życia.
Objawy nadciśnienia tętniczego krwi:
Początkowa faza choroby, gdy wartości ciśnienia tętniczego krwi zaczynają być podwyższone charakteryzuje się tym, że nie daje ona praktycznie żadnych objawów. Niepokojące objawy zaczynają pojawiać się najczęściej, gdy dochodzi do powikłań na skutek nadciśnienia takich jak miażdżyca, czy przerost lewej komory serca. Powikłania z kolei zwiększają ryzyko wystąpienia udaru mózgu lub zawału mięśnia sercowego.
Niepokojące objawy mogące świadczyć o rozwoju choroby to:
· bóle i/lub zawroty głowy,
· uderzenia gorąca,
· zaczerwienienie twarzy,
· uczucie nieprawidłowej pracy serca, tak zwane kołatanie serca,
· duszności,
· bezsenność
· mała sprawność fizyczna
Objawy świadczące o zaawansowanym nadciśnieniu tętniczym, wynikają z uszkodzenia narządów wewnętrznych na skutek wewnętrznych. Dochodzi do nich z uwagi na wysokie wartości ciśnienia tętniczego krwi. Do objawów tych należą:
· kłopoty ze wzrokiem,
· obrzęk kończyn dolnych, szczególną uwagę należy na stawy skokowe,
· wychłodzenie kończyn
· nieprawidłowa praca nerek,
· problemów z prawidłowym czuciem i poruszaniem
· obniżenie sprawności intelektualnej
Rozpoznanie nadciśnienia tętniczego krwi
Najbardziej optymalne ciśnienie tętnicze krwi 130/80 mmHg. Jeżeli w co najmniej dwóch pomiarach wartości ciśnienia u osoby przekroczą 140/90 mmHg , mówimy o nadciśnieniu tętniczym. U dzieci do ustalenia nadciśnienia stosuje się odpowiednie szablony. Zachęcamy do zapoznania się z opracowaniem Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego.
O nadciśnieniu tętniczym mówimy wtedy gdy w co najmniej dwóch odrębnych pomiarach wartości ciśnienia skurczowego przekraczają 140, a rozkurczowego 90 mmHg (milimetrów słupa rtęci). U dzieci do określenia nadciśnienia stosuje się specjalne diagramy tzw.
Metody diagnostyczne wykorzystywane w rozpoznaniu nadciśnienia:
· regularny pomiar ciśnienia
· konsultacje lekarskie i przeprowadzanie badań kontrolnych po zdiagnozowaniu nadciśnienia w celu wykluczenia powikłań narządowych (echokardiografia, badania laboratoryjne)
Leczenie nadciśnienia:
· Przede wszystkim w leczeniu nadciśnienia tętniczego najważniejsze jest postępowanie pacjenta, czyli:
· zmiana stylu życia,
· minimalizacja czynników ryzyka,
· przyjmowanie preparatów obniżających ciśnienie tętnicze,
regularny pomiar ciśnienia